شمس و طغرا (اولين رمان تاريخي ايران): این كتاب را میتوان نخستین رمان تاریخی فارسی دانست. نویسنده كتاب؛ محمدباقر میرزا خسروی از شاهزادگان قاجار، آن را در سال 1287ه.ق نگاشته است. نثر این كتابِ ساده و روان، از سویی ادامهی داستان عیّاری فارسی مانند سمک عیّار و امیر ارسلان است و از سوی دیگر، از رمانهای الکساندر دوما و جرجی زیدان متأثر شده، هم از اغراقهای آن قصّهها نشان دارد و هم از حادثهپردازیهای محصور در چارچوب طرحِ این رمان. موضوع كتاب مربوط به دوران بیست و چهار سالهاي از قرن هفتم و مصادف با دوران پرآشوب مغول و حكومت مهدعلیا آبش خاتون است، و با اینکه زمینهي اثر، تاریخی است، مؤلف آن را با روایت داستانی عاشقانه و گیرا، که سرشار از ماجراهای هیجانآفرین است همراه کرده است. قهرمان اصلی این رمان، شمس یا شمسالدین یكی از شاهزادگان خاندان اتابكان فارس است كه دلدادگي شورانگيز او به دختر امير مغول، التاجو بهادر، و مخالفتش با سلطهي مغول بر ایران باعث ايجاد صحنههای پرهیجان احساسي واجتماعي گرديده است. خسروی در بیان کیفیت تصنیف این داستان میگوید: «این کتاب، تاریخ مجملی است از وقایع بیست و چهار سالهی فارس در زمان پادشاهی آبش خاتون، آخر اتابک از سلسهی سلغریان و هر مطلب تاریخی و جغرافی که در آن درج نموده، از هر کتاب که التقاط شده، یک حرف از نام آن کتاب را در آغاز آن مطلب، از بهر علامت مینگارد که هرگاه بخواهند، به آن کتاب رجوع فرمایند». محمدباقر ميرزا خسروي: نويسندهي رمان شمس و طغرا، «محمد باقر ميرزا كرمانشاهي» متخلص به خسروي (متوفي به 1298ش) ميباشد. او از نوادگان فتحعلي شاه قاجار و فردي داراي تمايلات غربزدگي معتدل بود. خسروي مشروطهخواه و از طرفداران آزاديخواهي شبهمدرن آن دوران بود. «يحيي دولتآبادي» منورالفكر بهايي كه دشمني خاصي با روحانيت شيعه دارد به ستايش از خسروي و تجددطلبي شبهمدرن او پرداخته است. خسروي از جمله روشنفكران ستايشگر مشروطهي شبهمدرن و ناسيوناليسم سطحي و تقليدي آن است. اگرچه گرايش تجددگرايي خسروي مثل بقيهي نويسندگان اين دوره افراطي نميباشد اما به هر حال او ستايشگر و مجذوب غرب مدرن و مظاهر و اركان فرهنگي و سياسي آن ميباشد و اين را در ستايشي كه از جمهوري بورژوايي مدرن بيان ميكند نشان ميدهد. البته همين رويكرد مجذوبانهي او به خوبي نشاندهندهي سطحيت و ظاهرگرايي وي در شناخت تمدن غربي و مجذوبيت نسبت به آن نيز ميباشد.
هنوز نظر کاربری وارد نشده است