«تاریخ بیداری ایرانیان» كتابي است در مورد تاریخ نهضت مشروطيت ایران که توسط ناظم‌الاسلام كرماني نوشته شده و بیشتر آن شامل خاطرات روزانه‌ي وي از ذیحجه 1322 تا رجب 1327 قمري مي‌باشد. در این کتاب وقایع و جریانات تاریخی معطوف به افراد، مورد بررسی قرار گرفته و لازم به ذكر است كه توسط «علي‌اكبر سعيدي سيرجاني»، دانشمند مقتول ایرانی، تصحیج شده و همچنين «ادوارد براون»، مؤلف كتاب تاریخ ادبیات ایران، اين کتاب را از نظر سبک و جمله‌بندی و استناد بر تاریخ‌های عمومی افرادی چون رضاقلي‌خان هدايت و محمدتقي‌خان سپهر، برتر دانسته است. از ديگر ویژگی‌های اين اثر ارزشمند مي‌توان اشاره كرد به اخبار و اطلاعات دست اولی که از مذاکرات و گفتگوهاي سیاسی رهبران مشروطه‌ي تهران (به ویژه سید محمد طباطبایی) به دست آمده است. ناظم‌الاسلام سال‌ها نظامت "مدرسه اسلام" را که طباطبایی مؤسس آن بود، بر عهده داشت و در جریان نهضت نیز یکی از نزدیکان و محارم طباطبایی بود. می‌گویند اطلاعاتی که ناظم‌الاسلام از نحوه‌ي تفکر سیاسی رهبران مشروطه ذکر می‌کند در واقع جهت حرکت جریان مشروطه را مشخص می‌سازد. بخش اعظم کتاب به حالات و موضع‌گیری‌های میرزا تقی‌خان امیرنظام اتابک اول، سیدجمال‌الدین اسدآبادی، ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، میرزا ملکم خان، امیراعظم پرداخته و نیز واقعه‌ي رژی، تلگراف اول و ثانی میرزای شیرازی به ناصرالدین شاه، واقعه‌ي مسجد شاه یا هجرت صغری، واقعه‌ي مشهد رضوی، عریضه‌ي آقای طباطبایی به مظفرالدین شاه، واقعه‌ي تحصن در سفارتخانه و عریضه‌ي ملت به مظفرالدین شاه با اسناد و تصاویری چند از شخصیت‌های موجود در کتاب همراه شده است.
هنوز نظر کاربری وارد نشده است
